* 'Gia đình' súng trường huyền thoại Nga (kỳ 1)

AK-47 là mẫu súng trường đã đi vào huyền thoại nước Nga và thế giới, đây là mẫu thiết kế súng thành công nhất thế giới hiện đang được sử dụng trong quân đội 60 quốc gia.

Trong suốt hàng chục năm phát triển, AK-47 đã được cải tiến thành nhiều biến thế mạnh mẽ, tốt hơn, ưu việt hơn.

Dưới đây là chùm ảnh về AK-47 cùng những người 'anh em' của nó:

Cha đẻ Mikhail Kalashnikov "bế" một thành viên trong gia đình súng trường huyền thoại AK.

Thực sự, cho tới ngày nay nguồn gốc AK-47 vẫn đang nằm trong vòng tranh cãi quyết liệt. Một số cho rằng Kalashnikov đã "học tập" tiểu liên MP-44 (ảnh trên) của Đức chế tạo trong thế chiến thứ II, nhưng cha đẻ AK-47 luôn luôn phủ nhận điều này. Dù thế nào đi nữa, lịch sử MP-44 đã chôn vùi cùng chế độ phát xít năm 1945 còn AK-47 đã đi vào huyền thoại quân sự thế giới. (>> xem thêm)

AK-47 chính thức đưa vào biên chế trong Hồng Quân Liên Xô năm 1949. Súng hoạt động theo nguyên lý trích khí qua thành nòng, có thể bắn phát một hoặc liên thanh. AK-47 chế tạo với cỡ nòng 7,62mm, khối lượng 3,8 kg. Tốc độ bắn thực tế 40 viên/phút (phát một) và 100 viên/phút (liên thanh). Tầm bắn hiệu quả 400m. AK-47 được phát triển thành nhiều phiên bản khác nhau như AKM, AKMS, AK-74... . AK-47 hoạt động trong thành phần quân đội 60 quốc gia trên thế giới.

Hai binh lính Etiophia trang bị súng tiểu liên AKM. Đây là phiên bản cải tiến từ mẫu AK-47, AKM nhẹ hơn AK-47. AKM cũng được đánh giá là có độ tin cậy, độ bền cao, hỏa lực mạnh, chính xác hơn. AKM tới ngày nay vẫn tiếp tục được sử dụng rộng rãi trong thành phần lực lượng vũ trang nhiều nước trên thế giới.

Năm 1974, Liên Xô cho ra đời phiên bản mới AK-74 với một loạt các cải tiến. AK-74 sử dụng cỡ đạn 5,45mm thay vì 7,62 mm. Súng được thiết kế với một số vật liệu làm nhẹ bớt trọng lượng, tăng độ bền, tăng tầm bắn hiệu quả (100 - 1.000m), sơ tốc đầu đạn 900 m/s. AK-74 phát triển thành nhiều biến thể cải tiến khác nhau như AKS-74, AKS-74U, AK-74M. Trong ảnh là người lính hải quân Xô Viết đang bồng khẩu AK-74.

Giữa những năm 1990, Nga quyết định phát triển seri AK-10x phục vụ cho mục đích trong nước và đặc biệt là xuất khẩu. Đầu tiên là AK-101/102 sử dụng đạn 5,56mm chủ yếu xuất khẩu cho các quốc gia Đông Âu thuộc khối NATO (trên ảnh là súng tiểu liên AK-101 lắp kính ngắm). AK-101/102 có một số tính năng nổi bật như: ống giảm giật đầu nòng cải tiến, có khe để lắp kính ngắm quang hoặc quang điện tử, tương thích với các súng phóng lựu kẹp nòng GP-25 và GP-30, sử dụng một số vật liệu mới tăng độ bền. AK-101/102 có khả năng hoạt động ở ba chế độ: phát một, loạt ngắn ba viên, liên thanh. Đây là điểm cải tiến rất mới so với AK-47. Nhìn chung, hai mẫu AK-101 và AK-102 có cấu tạo, nguyên lý hoạt động giống hệt nhau. Điểm khác ở đây là chiều dài nòng AK-102 ngắn hơn AK-101. Ngoài ra, tầm bắn hiệu quả của AK-101 là 1.000m còn AK-102 là 500 m.

AK-103/104 sử dụng cỡ đạn 7,62mm dùng cho quân đội Nga và xuất khẩu tới một số khách hàng có truyền thống sử dụng cỡ đạn 7,62mm. Các tính năng, vật liệu chế tạo tương tự AK-101/102, chỉ khác nhau về cỡ đan. Trên ảnh là mẫu AK-103.

Seri AK-107/108 lại quay trở về với cỡ bạn 5,45mm và 5,56mm. Điểm cải tiến quan trọng so với các biến thể trước đó là hệ thống ổn định cân bằng dọc theo Định luật 3 NewTon (trong ảnh là mẫu AK-107 với súng phóng lựu kẹp nòng GP-25). AK-107/108 có cấu tạo độc đáo với hệ thống máy lùi đối trọng nhằm loại bỏ xung lực giật do bệ khóa nòng và các bộ phận chuyển động trong quá trình đẩy về gây ra hay còn gọi là "ổn định dọc", giúp xạ thủ duy trì hướng ngắm và độ chụm đạn khi bắn loạt. Theo đánh giá ban đầu, độ chụm đạn khi bắn loạt tăng lên 1,5 lần so với dòng AK-100 và 2 lần so với AK-47. Khả năng tác xạ chính xác khi bắn loạt nhờ ổn định hướng ngắm và chụm đạn theo cơ cấu ổn định dọc của AK-107/108 được đánh giá là vượt trội so với các loại súng trường tiến công hiện nay. Súng có ba chế độ bắn: phát một, loạt ngắn ba viên và liên thanh. AK-107/108 thiết kế với ốp lót tay và báng súng làm bằng vật liệu tổng hợp, gia cố bằng polime và sợi thủy tinh để tăng độ bền cũng như giảm bức xạ nhiệt khi tác xạ.

Quân đội Nga đang phát triển AK-200. Theo thông tin ban đầu thì AK-200 thiết kế theo dạng mô đun tích hợp dễ dàng hoán đổi nòng để dùng nhiều cỡ đạn khác nhau. Dự kiến, AK-200 sẽ được thử nghiệm vào năm 2011.

RPK là là súng máy thiết kế hoàn toàn dựa trên AKM, báng súng kiểu RPD và có nòng dài hơn. RPK dùng cỡ đạn 7,62mm với hộp tiếp đạn 40 viên hoặc 75 viên. Súng máy hạng nhẹ thường được sử dụng để hỗ trợ bộ binh tuyến đầu. Trong ảnh, binh sĩ Iraq huấn luyện sử dụng súng máy hạng nhẹ RPK.

Việt Phương (tổng hợp)